Bol u donjem delu leđa se često naziva lumbago ili lumbodija. Lumbago ili "lumbago" je napad akutnog bola u donjem delu leđa, koji je obično povezan sa hipotermijom i naporom. Lumbago se javlja kod mnogih ljudi i često je uzrok privremene invalidnosti. Često uzrok lumbaga mogu biti sportske povrede ili uganuća, ali ponekad faktor koji izaziva pojavu bola ostaje nepoznat. Lumbago karakteriše bol bez zračenja u nogama. Bol u donjem delu leđa (lumbago) može se pojaviti akutno i postepeno napredovati tokom dana. Često se ujutro javlja ukočenost i postepeno se ukočenost pretvara u sindrom bola. Zakrivljenost kičme (antalgična skolioza) je takođe moguća kao rezultat mišićnog spazma. Sam bol može biti posledica mišićnog spazma, koji je zauzvrat povezan sa drugim uzrocima. To može biti preopterećenje ili uganuće, sportske povrede, hernija diska, spondiloartroza (spondiloza), bolest bubrega (infekcije ili kamen u bubregu). Ponekad pacijent tačno utvrđuje uzročno-posledičnu vezu pojave malaksalosti sa naporom, hipotermijom, ali se često bol pojavljuje bez ikakvog razloga. Ponekad se bol u leđima može pojaviti čak i nakon kihanja, savijanja ili obuvanja. Ovo se može olakšati deformisanjem bolesti kičme, kao što je skolioza.
Za razliku od lumbaga, izraz lumbodija ne znači akutni bol, već subakutni ili hronični bol. Po pravilu, bol sa lumbodonijom se javlja postepeno tokom nekoliko dana. Bol se takođe može javiti u jutarnjim satima i može se smanjiti sa fizičkom aktivnošću. Lumbodiniju karakteriše pojačan bol tokom produženih statičkih opterećenja (sedenje, neprijatan položaj tela). Za lumbodiju je karakteristično i to da se bolovi ublažavaju ležeći u određenom položaju. Pacijenti sa lumbodonijom imaju poteškoća u obavljanju rutinskih aktivnosti kao što su pranje ili obuvanje zbog mišićnih grčeva. Zbog bolesti dolazi do smanjenja obima pokreta trupa (naginjanje napred ili, u manjoj meri, naginjanje u stranu ili proširenje). Zbog sindroma bola, pacijent često mora da menja položaj kada je potrebno da sedi ili stoji. Za razliku od lumbaga, mišićni spazam je manje izražen i po pravilu ne pokriva ceo donji deo leđa, a često postoje znaci prevalencije spazma na jednoj strani.
Uzroci bolova u leđima
Bol u leđima je simptom. Najčešći uzroci bolova u leđima su bolesti (povrede) mišića, kostiju i intervertebralnih diskova. Понекадбол у леђимаmogu biti uzrokovane bolestima trbušne duplje, male karlice i grudnog koša. Takvi bolovi se nazivaju reflektovani bolovi. Bolesti abdomena (npr. apendicitis), aneurizma aorte, bolesti bubrega (urolitijaza, infekcija bubrega, infekcije bešike), infekcije karličnih organa, jajnika - sve ove bolesti se mogu manifestovatiбол у леђима. . . Čak i normalna trudnoća može dovesti do bolova u donjem delu leđa zbog uganuća u predelu karlice, grčenja mišića usled stresa i iritacije nerava.
Čestoбол у леђимаje povezan sa sledećim bolestima:
- Kompresija nervnog korena, koja izaziva simptome išijasa i najčešće je uzrokovana hernijom diska. Po pravilu, kada je nervni koren komprimovan, bol je akutan, ima zračenje i poremećenu osetljivost u zoni inervacije nervnog korena. Hernija diska se javlja prvenstveno kao rezultat degeneracije diska. Dolazi do ispupčenja želatinoznog dela diska iz centralne šupljine i pritiska na nervne korene. Degenerativni procesi u intervertebralnim diskovima počinju u dobi od 30 godina i više. Ali samo prisustvo kile ne dovodi uvek do efekta na nervne strukture.
- Spondiloza – degenerativne promene se javljaju na samim pršljenovama, javljaju se koštane izrasline (osteofiti) koje mogu da zahvate obližnje nerve, što dovodi do bolova.
- Spinalna stenoza može nastati kao rezultat degenerativnih promena u kičmi (spondiloza i osteohondroza). Pacijent sa spinalnom stenozom u lumbalnoj regiji može osetiti bol u donjem delu leđa koji se širi u obe noge. Bol u donjem delu leđa može se pojaviti kao rezultat stajanja ili hodanja.
- Sindrom konjskog repa. Ovo je hitna medicinska pomoć. Sindrom konjskog repa nastaje kao rezultat kompresije elemenata cauda equina (terminalnog dela kičmene moždine). Pacijent sa sindromom cauda equina može doživeti bol i oštećenje funkcije creva i bešike (urinarna inkontinencija i atonija). Ovaj sindrom zahteva hitnu operaciju.
- Sindromi bola kao što su sindrom miofascijalnog bola ili fibromialgija. Sindrom miofascijalnog bola karakteriše bol i bol u određenim tačkama (trigger point), smanjenje obima pokreta mišića u bolnim područjima. Sindrom bola se smanjuje opuštanjem mišića koji se nalaze u bolnim područjima. Kod fibromialgije, bol i bol su uobičajeni u celom telu. Fibromialgiju ne karakterišu zategnutost i bol u mišićima.
- Infekcije kostiju (osteomijelitis) kičme retko su uzrok bolesti.
- Neinfektivne inflamatorne bolesti kičme (ankilozantni spondilitis) mogu izazvati ukočenost i bol u kičmi (uključujući i donji deo leđa), što je posebno izraženo ujutru.
- Tumori, najčešće metastaze raka, mogu biti izvor nelagodnosti u donjem delu leđa.
- Upala nerava i, shodno tome, manifestacije bola (u grudima ili u lumbalnoj regiji) mogu biti uzrokovane oštećenjem samih nerava (na primjer, kod šindre)
- S obzirom na raznovrsnost uzroka simptoma, kao što su akutni ili subakutni bol u donjem delu leđa, veoma je važno da se pacijent u potpunosti proceni i sprovedu sve neophodne dijagnostičke procedure.
Simptomi
Bol u lumbosakralnoj regiji je glavni simptom lumbaga, lumbodinije, lumboishalgije.
- Bol može zračiti niz prednji, bočni ili zadnji deo noge (lumbalna ishalgija), ili može biti lokalizovan samo u lumbalnoj regiji (lumbago, lumbodija).
- Osećaj da boli donji deo leđa može se pojačati nakon napora.
- Ponekad se bol može pogoršati noću ili kada dugo sedite, na primer tokom dugog putovanja automobilom.
- Možda prisustvo utrnulosti i slabosti u delu noge, koji se nalazi u zoni inervacije stisnutog nerva.
Za pravovremenu dijagnozu i lečenje, posebnu pažnju zaslužuju brojni kriterijumi (simptomi):
- Nedavna istorija povreda, kao što je pad sa visine, saobraćajna nesreća ili slični incidenti.
- Prisustvo lakših povreda kod pacijenata starijih od 50 godina (na primer, pad sa male visine kao rezultat klizanja i sletanja na zadnjicu).
- Istorija dugotrajne upotrebe steroida (na primer, to su pacijenti sa bronhijalnom astmom ili reumatološkim oboljenjima).
- Svaki pacijent sa osteoporozom (uglavnom starije žene).
- Svaki pacijent stariji od 70 godina: u ovom uzrastu postoji visok rizik od raka, infekcija i bolesti trbušnih organa, što može izazvati bol u donjem delu leđa.
- Istorija onkologije
- Prisustvo zaraznih bolesti u bliskoj prošlosti
- Temperatura preko 100 F (37, 7 C)
- Upotreba droga: Upotreba droga povećava rizik od zaraznih bolesti.
- Bol u donjem delu leđa se pogoršava u mirovanju: po pravilu, ova priroda bola je povezana sa onkologijom ili infekcijom, a takav bol može biti i kod ankilozirajućeg spondilitisa (ankilozirajućeg spondilitisa).
- Značajan gubitak težine (bez očiglednog razloga).
- Prisustvo bilo koje akutne disfunkcije nerva je signal za hitnu medicinsku pomoć. Na primer, ovo je kršenje hodanja, disfunkcija stopala, po pravilu, su simptomi akutne povrede nerva ili kompresije. Pod određenim okolnostima, takvi simptomi mogu zahtevati hitnu neurohiruršku operaciju.
- Disfunkcija creva ili bešike (inkontinencija i zadržavanje urina) može biti znak hitne medicinske pomoći.
- Neuspeh preporučenog lečenja ili pojačan bol takođe može zahtevati traženje medicinske pomoći.
Prisustvo bilo kog od navedenih faktora (simptoma) je signal za traženje medicinske pomoći u roku od 24 sata.
Dijagnostika
Medicinska istorija je važna za postavljanje tačne dijagnoze, jer različita stanja mogu izazvati bol u donjem delu leđa. Vreme nastanka bola, odnos sa fizičkim naporom, prisustvo drugih simptoma kao što su kašalj, porast temperature, disfunkcija bešike ili creva, prisustvo konvulzija itd. Izvodi se fizički pregled: identifikacija bolnih tačaka, prisustvo mišićnog spazma, studija neurološkog statusa. Ako postoji sumnja na bolesti trbušne duplje ili karličnih organa, onda se vrši pregled (ultrazvuk trbušnih organa, ultrazvuk karličnih i karličnih organa, krvni testovi urina).
Ako se isključi somatska geneza bolova u donjem delu leđa, onda se mogu propisati instrumentalne metode istraživanja kao što su radiografija, CT ili MRI.
Rendgen je inicijalna metoda pregleda i omogućava vam da utvrdite prisustvo promena u koštanom tkivu i indirektnih znakova promena u intervertebralnim diskovima.
CT vam omogućava da vizuelizujete prisustvo različitih promena, kako u koštanom tkivu, tako iu mekim kamencima (naročito sa kontrastom).
MRI je najinformativniji metod istraživanja koji omogućava dijagnostikovanje morfoloških promena u različitim tkivima.
Denzitometrija je neophodna kada se sumnja na osteoporozu (obično kod žena starijih od 50 godina)
EMG (ENMG) se koristi za utvrđivanje kršenja provodljivosti duž nervnih vlakana.
Laboratorijski testovi se propisuju (testovi krvi, testovi urina, biohemija krvi) uglavnom da bi se isključili zapaljenski procesi u telu.
Lečenje bola
Nakon postavljanja dijagnoze i potvrde vertebralne geneze sa lumbagom i lumbodinijom, propisuje se određeni tretman za bol u donjem delu leđa.
Kod akutnog bola, odmor je neophodan 1-2 dana. Odmaranje u krevetu može smanjiti naprezanje mišića i mišićni spazam. U većini slučajeva, kada je sindrom bola zbog mišićnog spazma, sindrom bola se smanjuje u roku od nekoliko dana bez upotrebe lekova, samo zbog odmora.
Lekovi. Za sindrom bola koriste se lekovi grupe NSAID. COX-2 inhibitori imaju manje neželjenih efekata, ali dugotrajna upotreba ovih lekova takođe nosi određene rizike. S obzirom da svi lekovi ove grupe imaju dosta neželjenih efekata, uzimanje lekova iz ove grupe treba da bude kratkotrajno i pod obaveznim nadzorom lekara.
Mišićni relaksanti se mogu koristiti za ublažavanje spazma. Ali upotreba ovih lekova je efikasna samo u prisustvu spazma.
Steroidi se mogu koristiti za lečenje bolova, posebno kada postoje znaci išijasa. Ali zbog prisustva izraženih neželjenih efekata, upotreba steroida treba da bude selektivna i kratkotrajna.
Manualna terapija. Ova tehnika može biti veoma efikasna u prisustvu mišićnih blokova ili subluksacije fasetnih zglobova. Mobilizacija motornih segmenata može smanjiti i mišićni spazam i bol u donjem delu leđa.
Fizioterapija. Postoji mnogo savremenih fizioterapijskih procedura koje mogu i smanjiti bol i upalu, poboljšati mikrocirkulaciju (na primer, elektroforeza, krioterapija, laserska terapija itd. ).
Terapija vežbanjem. Vežbanje se ne preporučuje za akutne bolove u donjem delu leđa. Povezivanje terapije vežbanjem je moguće nakon smanjenja sindroma bola. U prisustvu hroničnog bola, vežba može biti veoma efikasna u jačanju mišićnog korzeta i poboljšanju biomehanike kičme. Vežbe treba birati samo sa lekarom za vežbanje, jer često nezavisne vežbe mogu dovesti do pojačanih manifestacija bola. Sistematska terapija vežbanja, posebno u prisustvu degenerativnih promena u kičmi (osteohondroza, spondiloza), može očuvati funkcionalnost kičme i značajno smanjiti rizik od bolnih sindroma.